40 jaar Liliane Fonds: verbinding maakt het verschil

Het begon met één kind en één vrouw met een missie. Liliane Brekelmans ontmoette de jonge Agnes en gaf haar een kans in het leven. Hulp aan meer kinderen volgde snel. Op 14 maart 1980 was het Liliane Fonds een feit. Nu, veertig jaar later, is het uitgegroeid tot een wereldwijd netwerk.

In ons jubileumjaar deelden wij dubbelportretten van personen die verbonden zijn aan het Liliane Fonds en de kinderen met wie zij zich verbonden voelen.

“We zijn allen één”

Liliane (Lieke) en Ignaas ontmoeten Agnes (15) in 1976 op Sumatra, Indonesië. Lieke herkent zich in het meisje dat, net als zijzelf, verlamd is geraakt door polio. Terug in Nederland benaderen Lieke en Ignaas verschillende hulporganisaties. Ondersteuning geven aan één kind blijkt nergens mogelijk. Dus gaan Lieke en Ignaas, samen met familie en vrienden, zelf sparen. Nieuwe hulpaanvragen volgen. In 1980 is het Liliane Fonds een feit.

Agnes werd door haar familie bij een weeshuis achtergelaten. Ze had geen opleiding, geen perspectief. Het geld dat Lieke en Ignaas hadden gespaard, maakten ze over naar het weeshuis. De leiding schafte een naaimachine aan, waarop Agnes en andere meisjes leerden werken. Agnes heeft jarenlang zelfstandig gewoond en de kost verdiend als naaister. In de geschiedenis van het Liliane Fonds leeft Agnes voort als ‘het eerste kind’.
“Misschien kan ik iets voor het Liliane Fonds betekenen?”

Eind 1987 was er brand bij het Liliane Fonds in Vlijmen. Rina hoorde het nieuws en dacht: ‘Misschien kan ik iets betekenen?’ Meteen kon ze starten als vrijwilliger bij de receptie. Meer dan dertig jaar later is Rina daar nog steeds te vinden. Ook maakt ze zogenoemde ‘fotobladen’ over geholpen kinderen. Eén kind zal ze nooit vergeten: Apewe. ‘Hij was opgesloten in de schuur. Zijn moeder kon niet anders.’

Apewe (8) uit Tanzania kon door een hersenbeschadiging niet praten, zitten of staan. Ook was hij ondervoed. Zijn moeder moest hem achterlaten als ze op het land ging werken. Toen Apewe eenmaal werd ontdekt, kreeg hij medische zorg en fysiotherapie. Hij ging met sprongen vooruit. Inmiddels is Apewes kijk op de wereld veranderd: van liggend in de schuur, naar zittend in het gezin.
“Ieder kind hoort erbij. Dat geven we ook mee op onze knutselclub.”

Het idee had ze al langer: een club waar kinderen knutselen om andere kinderen te helpen. Elke woensdagmiddag ruimde Paulien haar huiskamer leeg. Zo’n 25 kinderen maakten kaarten en andere knutsels die ze verkochten. Voor het SBS6-programma ‘Nederlanders in ontwikkeling’ reisde Paulien naar Indonesië. Eén kind maakte grote indruk: ‘Anwar kon door polio niet lopen. Toch deed hij dapper mee.’

Anwar (12) uit Indonesië liep op zijn knietjes, in slippers. Door polio waren zijn voeten vergroeid. Toch probeerde hij rechtop te lopen. Zijn wilskracht was enorm. Op Sumatra werd hij twee keer geopereerd. Daarvoor moest hij anderhalf jaar van huis, alleen, zonder zijn familie. Nu kan hij lopen. En eindelijk naar school. Anwar geniet van alles wat hij nu kan.

“Mijn verjaardagcadeau? Dat is voor kinderen die het nodig hebben.”

Elk jaar op 20 maart komt meester Lucas met zijn kleuterklas zijn verjaardagscadeau brengen. Sinds zijn 40e verjaardag vraagt hij de ouders om geen cadeautjes, maar geld te geven. Hij vertelt zijn kleuters het verhaal van Maria: ‘Ik loop al mijn hele leven hard. Maria kon niet eens lopen. Haar beentjes waren krom gegroeid en ze had veel pijn.’

Maria (10) uit Kenia wil niet anders zijn. Ze wil meedoen. Gelukkig is ze geopereerd en heeft leren lopen met één kruk. Beugels geven haar benen extra steun. En ze doet oefeningen. Dat doet soms pijn, maar ze weet dat het nodig is. Daarom huilt ze nooit. Nu doet ze haar best op school. Maar spelen, zingen en dansen vindt ze nog leuker!
“Iedereen in de zaal was betrokken. De muziek raakte hen direct.“

Het orkest keek er elk jaar naar uit: het concert voor donateurs van het Liliane Fonds. Twee avonden verbinden met bijzondere muziek. Met veel humor, maar ook met een serieuze noot voor de kinderen die de hulp zo hard nodig hebben. Jos leidde zijn orkest op deze avonden het liefst zelf: ‘Muziek brengt extra vreugde. Ook in het kwetsbare leventje van Yhon.’

Yhon (10) uit Bolivia heeft het syndroom van Down. Lopen ging moeilijk en hij kende maar weinig woorden. Nu krijgt hij therapie. Zijn ouders leren hoe ze zijn ontwikkeling kunnen stimuleren. Yhon wordt steeds zelfstandiger, helpt nu zijn moeder bij het schapen hoeden. Op zijn charango, een kleine gitaar, speelt hij melodietjes uit de streek. Want dat doet Yhon het liefst: muziek maken!
“Ik heb mijn hoofd, mijn handen, mijn voeten, alles aan het Liliane Fonds gegeven.”

Ze werkte voor het ministerie van Sociale Zaken in Togo. Totdat zij en haar man, minister van Onderwijs, moesten vluchten. Voor een taalstage kwam Ikpindi bij het Liliane Fonds. En ze bleef. Werd coördinator voor Franstalig-Afrika: haar continent, haar taal en cultuur. Vol passie steunde zij kind én familie. Ook Daniel: ‘Zijn ouders waren te arm om voor hem te zorgen.’

Kort na zijn geboorte kreeg Daniel uit Togo een hersenvliesontsteking. Hij kon niet horen en kon dus ook niet leren praten. Op een speciale school leerde hij gebarentaal. Nu is Daniel achttien jaar. Hij doet een vakopleiding tot schoenmaker. Straks wil hij een werkplaats huren en materialen aanschaffen. En met de mooiste schoenen zijn eigen geld verdienen.

“Wij lieten zien waar het bedrag naartoe ging. Met nul kosten onderaan de streep.”

Bernd werkte met mensen met een beperking in zijn bedrijf Vacu Vin. Toen zijn zoon stage liep bij het Liliane Fonds, besloot Bernd zich ook daar in te zetten voor werkgelegenheid. Zijn Sharing Success gala’s brachten enorme bedragen op. Jongeren met een handicap kregen zo de kans een vakopleiding te volgen. Agatha is zijn oogappel: ‘Haar familie wilde haar ruilen voor een normale baby.’

De moeder van Agatha (11) uit Indonesië was door misbruik zwanger geraakt. De abortus met medicinale kruiden en pillen mislukte: Agatha kwam ter wereld zonder handen en met één been. Ze werd verstoten en woont sindsdien in een tehuis. Daar kreeg ze wel kansen: operaties, een beenprothese en een opleiding. Ze leerde zelfs fietsen. Dat doet ze nu het allerliefst!
“Tijdens mijn jaren in Afrika zag ik hoe kinderen met een beperking moesten opgroeien. Daarom koos ik voor het Liliane Fonds.”

Frits groeide op in D.R. Congo. Voor zijn werk reisde hij vaak naar Afrika. Eenmaal met pensioen coördineerde hij als vrijwilliger de hulpverlening in Ivoorkust, Rwanda en zijn ‘thuisland’ Congo. Al snel werd ook een beroep gedaan op zijn ervaring als jurist. Tijdens een veldbezoek ontmoette hij Diane: ‘De situatie van dit meisje en haar gezin trof mij diep.’

Diane (13) uit Rwanda is blind. Ze gaat naar een speciale school voor kinderen met een beperking. Ook haar moeder, broer en zus zijn blind. Haar vader is overleden tijdens de genocide. Het gezin leeft in armoedige omstandigheden. Een zakelijke sponsor van het Liliane Fonds schonk het gezin een nieuw huisje. Een eenvoudig, veilig onderkomen.
“Ik geloof dat je kunt worden wat je maar wilt, ook als je een beperking hebt.”

Sila kreeg als kind problemen met zijn been. Dankzij de steun van een lokale partnerorganisatie van het Liliane Fonds kon hij naar school. Een kans die hij met beide handen aangreep. Nu is hij leraar. Kinderen met en zonder beperking geeft hij samen les. Ze helpen elkaar. En inspireren hem. Sempeta bijvoorbeeld: ‘Hij is volledig afhankelijk van hulp, maar gaat voor zijn droom.’

Sempeta (12) uit Kenia heeft vergroeide benen. Zijn botten breken gemakkelijk. Hij is vastbesloten: hij wordt chirurg en gaat andere kinderen met een beperking helpen. Samen met Sila maakt hij een plan om zijn doel te bereiken. Sempeta is slim, leergierig en een echte leider. Hij kan dan wel niet meevoetballen, maar langs de lijn staat hij als coach zijn mannetje!

“Een prachtige tijd van grote saamhorigheid.”

Het Liliane Fonds zou in 2001 naar het klooster van haar congregatie aan de Havensingel komen. Theresienne besloot te vragen of zij iets voor hen kon doen. Ze werd gastvrouw. Had aandacht voor iedereen die ze ontmoette. In 2005 reisde ze met medezusters naar India. Daar ontmoette ze Nazeena: ‘Ze kon niet goed lopen. Zonder zorg en opleiding had ze nauwelijks toekomst.’

Nazeena (21) woonde in een kleine hut in India. Veel geld was er niet. Door haar beperking ging ze niet naar school. Een operatie en een aangepaste schoen maakten haar veel mobieler. Ze leerde naaien om zelf geld te verdienen. Met de naaimachine die ze kreeg, kan ze nog meer werk verzetten. Nazeena is nu een zelfstandige vrouw, trots op wat ze heeft bereikt.
“Alle kinderen zijn een deel van mijn leven geworden. En ik werd deel van hun leven.”

Al sinds 1997 helpt Tes vol passie kinderen met een handicap én hun ouders. Eerst als mediator, nu als manager Inclusive Development Program. Liliane inspireerde haar, Tes droeg op haar beurt bij aan de ontwikkeling van het Liliane Fonds. Met haar ervaring, kennis en overtuigingskracht helpt ze iedereen vooruit. Ook Marco. ‘Marco heeft, net als ik, een visuele handicap. Een jongen vol dromen.’

Marco (35) uit de Filipijnen is visueel beperkt. Met hulp van NORFIL rondde hij verschillende universitaire studies af. Met excellente cijfers. En hij studeert nog steeds. Vastberaden om iets terug te doen voor de gemeenschap. Nu komt hij op voor de rechten van mensen met een beperking. ‘Het is mijn droom om inclusief onderwijs, ontwikkeling en bewustwording over de hele wereld te bevorderen.’
“Ik wil andere ouders laten zien hoe belangrijk revalidatie is. En dat hun rol daarbij onmisbaar is.”

Op de tweede verjaardag van haar dochter veranderde het leven van Shallon volledig. Shanita, een kind dat altijd straalde, kon opeens niets meer. De gemeenschap geloofde dat Shallon haar dochter aan de geesten had geofferd om rijk te worden. ‘Ze is weer als een baby, helemaal afhankelijk. Ik wil haar weer zien spelen en lopen.’ Nu inspireert Shallon andere ouders met haar verhaal.

Shanita (2) uit Oeganda was een slim en sociaal meisje. Ze hield van zingen, dansen en spelen. Tot malaria haar hersenen beschadigde. Ze kon niet meer lopen, zitten of zelf eten. Ook praten lukte niet meer. In het revalidatiecentrum kreeg ze fysiotherapie en haar moeder oefende dagelijks met haar. Nu loopt Shanita weer. Moeder en dochter blijven oefenen. Totdat Shanita alles zelf kan.

“Ik was maar een heel klein schakeltje in het verhaal.”

Het begon in 1980, met een persbericht over een nieuwe stichting. Voor TROS Aktua maakte Jaap er een reportage over. De vastberaden Liliane Brekelmans, die zelf polio had gehad, raakte hem. Haar bescheidenheid, die hij ook bij de vrijwilligers ziet, doet hem blijven. Hij neemt deel aan tv-programma’s en evenementen. Saviel ontroerde hem het meest: ‘Het was de stoerheid waarmee hij zijn lot onderging.’

Saviel (5) uit Burkina Faso had polio. Staan of lopen kon hij niet, alleen kruipen. Hij kreeg beugels en fysiotherapie en leerde lopen. Kleine dingen die grote invloed op zijn leven hadden. Met 18 jaar had hij zijn eigen bedrijfje: hij repareerde schoenen op de markt. Maar de armoede en slechte omstandigheden zijn funest. Ondanks zijn doorzettingsvermogen heeft Saviel het niet gered.
“Ik had zo’n kind kunnen zijn. Ik móest gewoon iets doen!”

Esther is verknocht aan Afrika. Zij heeft de mogelijkheid om te reizen. Ook met haar rolstoel. De kinderen daar hebben zulke kansen niet. Zij worden verstoten, om hun beperking. Esther werd donateur en geeft nu ook gastlessen op scholen in Nederland. Over omgaan met een beperking, over erbij horen. Ze huilde toen ze het verhaal las van Linda: ‘Weggestopt, omdat ze anders is.’

Linda (16) uit Kameroen is verstandelijk beperkt. Haar vader en zijn nieuwe vrouw accepteren haar niet. Ze slaapt, eet en gaat naar de wc in het kippenhok. Gelukkig mag ze nu naar het Treasure Centre, de dagopvang in Bamenda. Daar krijgt ze ontbijt. En aandacht. Maar thuis wacht altijd het hok. Linda’s leraar blijft haar vader opzoeken. Hij houdt hoop op volledige acceptatie.
Omwille van haar bescherming is de naam Linda verzonnen. Al het andere is waar.
“Dat meisje dat haar benen erbij tekende … Daar wilde ik mijn spreekbeurt over doen!”

Iemand bij haar in de straat heeft een prothese. Op de zwemclub van haar zus trainen ook mensen met een beperking. En haar nichtje geeft les in het maken van protheses. Maar toen Fleur het Liliane Fondsspotje op televisie zag, wist ze het zeker: haar spreekbeurt zou gaan over protheses. Chartine maakte grote indruk: ‘Ze wilde zo graag voetballen met haar vriendjes!’

Chartine (10) uit Rwanda is geboren zonder onderbenen. Haar ouders hadden niet veel hoop. Toch bezochten ze een arts. En Chartine bleek geholpen te kunnen worden. Sinds haar vijfde kan ze lopen met protheses. Nu kan ze naar school, net als andere kinderen. Chartine is slim, leren vindt ze leuk. Ze weet al heel goed wat ze wil: in een laboratorium of winkel werken.

“Een uniek kind, met een unieke naam. Fantastisch toch, dat de hulp zijn leven zo veranderde.”

Op televisie zag Sandra een kort filmpje. Over een jongetje dat iets aan zijn benen had. Sandra móest blijven kijken. Ook zijn naam maakte indruk op haar: chic, maar ook stoer. Ze vernoemde haar tweede zoon naar hem: ‘Romanique kon niet lopen. Terwijl mijn eigen zoon al 6 jaar voetbalt. Je moet er toch niet aan denken dat een kind dat niet kan.’

Romanique (7) uit Kameroen had klompvoetjes. Zijn moeder, een weduwe met vier jonge kinderen, verdiende zelden genoeg om alle monden te voeden. Romanique was een blok aan haar been. Totdat hij werd geopereerd. Nu loopt hij, fietst, rijdt zelfs auto. Studeert economie aan de universiteit van Douala. En helpt in zijn vrije tijd zijn moeder in haar winkeltje. Zijn droom? Internationaal zakenman worden!
“Moeders zien hun kind niet meer als ‘kleine zieke’, maar als bijzonder kind met capaciteiten.”

Met haar stichting Familias Especiales versterkt Rebecca moeders én hun kinderen. Samen veranderden ze een vuilstort in een prachtig park. Hun eigen plek, waar ze elkaar ontmoeten en steunen. Er volgden meer projecten. Het recyclecentrum bijvoorbeeld, waar moeders en kinderen papier en plastic selecteren en hergebruiken. Daar werkt ook Anthony: ‘Door zijn autisme maakte hij geen contact. Zelfs niet met zijn ouders.’

Anthony (23) heeft een extreme vorm van autisme. Zijn ouders probeerden alles om hun zoon met hen te laten communiceren. Hij kreeg paardentherapie. Door het aaien en verzorgen bouwde hij een emotionele band op met zijn paard. Niet lang daarna kwam de grootste verandering ooit voor deze familie: Anthony knuffelde zijn vader. Nu werkt Anthony in het recyclecentrum. Hij hoort er helemaal bij.
“Mensen met een beperking die wel willen, maar de kans niet krijgen. Die steun ik.”

Mensen met een beperking zijn niet in álles beperkt. Het werk van zijn vrouw in de gehandicaptenzorg levert Fred genoeg voorbeelden. In Nederland is veel mogelijk. In Afrika een stuk minder. Fred kiest ervoor mensen met weinig kansen te steunen. Langdurig. Hij heeft vertrouwen in het Liliane Fonds. Kijk naar Venace: ’Nu hij naar school gaat, kan hij aan zijn toekomst werken.’

Venace (15) uit Benin liep bij zijn geboorte een hersenbeschadiging op. Hij kan niet lopen. Zijn moeder verliet het gezin. Zijn vader zorgt voor hem. En dat is zwaar. Ook letterlijk: hij draagt zijn zoon op zijn rug overal heen. Gelukkig krijgt Venace nu onderwijs, dagbesteding en therapie. Hij vindt vooral techniek interessant. Knutselen met lampjes, draadjes en batterijen. Daar houdt hij van!

“Het erfdeel van mijn zus opent de wereld voor kinderen met een handicap in arme landen”

Een van Hillebrands zusjes was spastisch door een hersenbeschadiging. Martien overleed toen ze 22 jaar was. Hun ouders besloten haar erfdeel aan het Liliane Fonds te schenken. Toen Hillebrand in India werkte, bezocht hij met zijn ouders een opvanghuis voor spastische kinderen. De kinderen maakten grote indruk op de familie. Shivanshu is een van hen: ‘Hier kan hij zichzelf zijn. Met zijn beperkingen.’

Shivanshu (13) uit India heeft een hersenbeschadiging. Op een reguliere school zou hij worden gepest. In het centrum voor spastische kinderen hoort hij erbij. Hij was 5 toen hij er kwam. Een actief, speels kind. Nu kan hij zich concentreren. Heeft een manier gevonden om te schrijven met zijn vergroeide handen. Kan zelfs keyboard spelen. Shivanshu houdt van zingen én van anderen helpen!
“Verbinding maakt het verschil”.

Dat motto inspireerde ons tot het delen van bijzondere portretten tijdens ons jubileumjaar. Portretten van personen die verbonden zijn aan het Liliane Fonds en de kinderen met wie zij zich verbonden voelen. Het leverde een indrukwekkende reeks persoonlijke, ontroerende en inspirerende verhalen op.

Samen met onze partnerorganisaties blijven we ook na ons 40-jarige jubileum in verbinding, en blijven we het verschil maken voor kinderen met een handicap.